Yıldırım Nedir?
Yıldırım bulut ile yer arasındaki elektrik yüklerin hızlı deşarj olma olayıdır. Yıldırımın, buluttaki buz kristallerinin bir birlerine sürterek oluşturduğu elektriksel yüklerin bulutla ile yer arasında yüksek potansiyel farkın oluşması sonucu havanın bu enerji karşısında delinmesi ile oluşur.
http://tr.blitzortung.org/live_lightning_maps.php internet adresinde dünyamızda meydana gelen gerçek zamanlı yıldırımları izleyebiliriz.
Yere yıldırım çakması: Bulutla yer arasında bir veya daha fazla darbeden oluşan atmosfer kaynaklı elektrik boşalması.
Aşağıya çakma: Buluttan yere, aşağı yönde bir kılavuzun başlattığı yıldırım çakması.
Yukarıya çakma: Topraklanmış bir yapıdan buluta doğru yukarı yönde bir kılavuzun başlattığı yıldırım çakması.
Düşme noktası: Yıldırımın yere veya çıkıntı yapan bir nesneye (yapı, LPS, hizmet tesisatı, ağaç, vb) düştüğü nokta. Bir yıldırım çakmasının birden fazla düşme noktası olabilir.
Yıldırım akımı i: Düşme noktasında akan akım.
Tepe değeri, I: Yıldırım akımının en yüksek değeri.
Çakma süresi, T: Düşme noktasında yıldırım akımının aktığı süre.
Yıldırım elektromanyetik darbesi, LEMP: Yıldırım akımının elektromanyetik etkisi. Bu, iletilen ani darbe akımlarını ve yayılan darbe elektromanyetik alan etkilerini içerir.
Yıldırım eşpotansiyel kuşağı: Yıldırım akımının sebep olduğu potansiyel farklarını azaltmak üzere, ayrı metal parçaların doğrudan iletken irtibatlar veya şok dalgası korunma cihazları üzerinden LPS’ye bağlanması.
Yıldırım Nasıl Zararlar Verir?
Yıldırım aşağıya çakma, yukarıya çakma, düşme noktası, yıldırım akımı, tepe değeri, çakma süresi, yıldırımın elektromanyetik darbe değerlerine göre düştüğü yapıya, içindeki insanlara ve eşyalara zarar verir; arızalar ve hasarlar oluşturur. Bu hasar ve arızalar yapıdan ziyade çevresine de yayılabilir.
– L1: İnsan hayatının kaybı,
– L2: Kamu hizmetlerinin kaybı,
– L3: Kültürel mirasın kaybı,
– L4: Ekonomik değerlerin kaybı (yapı ve içeriği ile faaliyet kaybı).
Elektronik Devrelerde oluşan yüksek pik voltajları ile geri dönülmeyecek arızalar; bilgisayar ve sunuculara bağlı olan hizmetlerin, internetin çökmesi…
Alçak gerilim havai hattı üzerinde izolatörlerin hasar görmesi, kablo hattında yalıtımın delinmesi, hat teçhizatının ve transformatörlerin arızalanması, elektriğin kesilmesi…
Elektrik Hattının fiziki hasar görmesi, ekranların ve iletkenlerin erimesi, kablo ve teçhizat yalıtımının bozulması ile hizmetin hemen kesilmesine yol açan ana arızalar….
Gaz Borularında, Metal olmayan flanş contalarının delinmesinin yangına ve/veya patlamaya yol açması.
Yıldırımdan Nasıl Korunabiliriz?
Fiziksel hasarlara karşı yapıların korunması için temel ve en etkili tedbirin, yıldırımdan korunma sistemi (Lightning Protection System – LPS) olduğu kabul edilmektedir. Yıldırımdan korunma sistemi, genellikle iç ve dış yıldırımdan korunma sisteminden oluşmaktadır.
Yıldırımdan koruma deyince akla gelen ilk sistem paratoner sistemidir. Fakat Tek Başına Yapılan Paratoner sistemleri koruma yerine tam tersi yıldırımları üzerine çeken ve zarar riskini artıran bir uygulamadır.
Dış LPS
Hava sonlandırma sistemleri – Yapıya yıldırım çakmasını yakalamak ile
İniş iletken sistemi – Yıldırım akımını güvenli bir şekilde toprağa iletmek ile
Toprak sonlandırma sistemi – Yıldırım akımını toprak içinde dağıtmak ile
Bileşenler – Bakır, Sıcak Galvanizli Çelik, Paslanmaz Çelik, Aleminyum ve Kurşun malzemeleri ortamlara ve toprağa göre yatkınlığı ile
Malzeme ve Boyutlar – Kullanıcak malzemelerin en, boy ve boyutlarının doğru seçim metedoloji ile
İç LPS
Yıldırım eş potansiyel kuşaklaması – Koruma yapısının içerisindeki metallerin yıldırım akış yönüne doğru iletkenliğinden daha iyi bir akış noktası oluşturmak ile
Dış LPS’nin elektriksel yalıtımı – Dış LPS üzerinden geçen akımın olası kaçak noktalardan kaçamasını önleyerek Yıldırımdan korunmak üzere yapılar oluşturur, tebbirler alırız.
Doğru Yıldırım Koruması Nasıl Yapılır?
S1: Yapıya yıldırım düşmesi,
S2: Yapının yakınına yıldırım düşmesi,
S3: Yapıya bağlı hizmet tesisatlarına yıldırım düşmesi,
S4: Yapıya bağlı hizmet tesisatlarının yakınına yıldırım düşmesi.
sistematiğinde doğru teknik ve sınıfların belirlenerek planlanması ile
İzoleli Dış Yıldırımlık Sistemleri
Koruma Açısı Oluşturma Metodu
Gergi Teli Metodu
Mesh Metodu
İsFang Yıldırım Yakalama Sistemleri
Faraday Kafesi Sistemi
İzoleli İletken ile tasarlanan Yıldırımdan Korunma Sistemleri’ni kullanarak yapılır.
Bu Konuda Ne Gibi Standartlar Vardır?
TS EN 62305-1 Yıldırımdan Korunma
TS EN 62305-2 Yıldırımdan korunma Risk yönetimi
TS EN 62305-3 Yıldırımdan korunma üzerine Yapılarda fiziksel hasar ve hayati tehlike
TS EN 62305-4 Yıldırımdan korunma üzerine Yapılardaki elektrik ve Elektronik sistemler
IEC 62305-2 Risk yönetimi
IEC 62305-3 Birinci grup bir yapı içindeki ölüm ve fiziki hasar tehlikesini azaltma kapsamı
IEC 62305-4 ikinci grup bir yapı içindeki ölüm ve fiziki hasar tehlikesini azaltma kapsamı
IEC 62305-5 üçüncü grup bir yapı içindeki ölüm ve fiziki hasar tehlikesini azaltma kapsamı
TS HD 60364-5-534:2016 Alçak gerilim elektrik tesisleri için koruma
Biz Ne Yapıyoruz?
Yıldırımdan Korunma ve Topraklama konusu sürdürebilir denetim isteyen bir meseledir. Ve biz bu noktada elektriksel sorunlara geniş bir açıdan yaklaşıp sorunları ölçüm ve raporlama sonucunda masaya yatırarak çözüm arıyoruz. Bu kapsamda uzman ekibimizle tesisinizin ölçüm ve analizlerini gerçekleştiriyoruz. Raporlarımızı iş başında ve ve sonunda başta yıldırım ve ani aşırı gerilim darbe sorunları olmak üzere olası olumsuzlukların önüne geçecek şekilde düşünerek hazırlıyor ve aşama aşama sizi, sevdiklerinizi ve korumak istediklerinizi Yıldırımının Riskinden uzaklaştırıyoruz.
İşletme topraklaması ölçümü
Fonksiyon topraklaması ölçümü
Genel topraklama ölçümü
Loop Empedans kontrolü ölçümü
Elektrik Süreklilik testleri
Eş potansiyel inceleme
Toprak Özgül direnci ölçümü
Termal ısı ölçümü
Elektrik tesisat kontrolü
Enerji Analizi ve Raporlanması
Elektrik Alan Ölçümü
Manyetik Alan Ölçümü
Gürültü Ölçümü
Faraday Kafesi Ölçüm ve Sistem Denetimi
Hata Akımı Ölçümü
İzolasyon Ölçümü
Nem-Sıcaklık Ölçümü
Özgül Direnç Ölçümü
Elektrik Tesisat Kontrölü ve Raporlanması
Paratoner Ölçümü ve Sistem Kontrolü
Radyasyon Ölçümleri
Ray-Toprak Kaçakları Ölçümü
Raylı Sistem Ölçümleri
Röle Ölçümleri
Rüzgar Ölçümü
Termal Kamera ile Elektriksel Tesisat Ölçümü ve Kontrolü
Trafo Çevirme Oranları Ölçümü